Vrijdag 14 oktober 2022, ReeHorst Ede
Fysiek Congres Levende Talen 2022
Vakvernieuwing: Kansen voor het talenonderwijs
Op 14 oktober 2022 vindt in de ReeHorst te Ede het jaarlijkse Congres Levende Talen plaats. Voor het eerst in twee jaar kunnen deelnemers het congres weer live bezoeken. Het thema van de dag is ‘Vakvernieuwing: Kansen voor het talenonderwijs’.
Dit jaar zijn twee vakvernieuwingscommissies – een voor Nederlands en een voor de moderne vreemde talen – aan de slag gegaan met de actualisatie van de examenprogramma’s vmbo, havo en vwo. Levende Talen is nauw betrokken bij de verschillende fases van dit tweejarige traject. Met dit congres wil Levende Talen alle talendocenten en anderen die nauw bij het talenonderwijs betrokken zijn informeren over het vakvernieuwingstraject en al bij de start de gelegenheid geven om mee te denken. Wat is er nodig om de examenprogramma’s in hun vak te verbeteren? Wat gaat er niet goed en moet er veranderen? Waar zijn we trots op en wat moet er dus pertinent niet veranderen?
Wat kan ik verwachten?
Het congres begint met een debat tussen voor- en tegenstanders van de stelling dat Nederland ondertussen toe is aan een ‘deltaplan’ voor het talenonderwijs. Verschillende betrokkenen zullen aan het woord komen en hun opvattingen bepleiten. De deelnemers aan het congres krijgen, als leden van de jury, het laatste woord.
Na deze plenaire sessie volgt een gevarieerd programma met diverse bijeenkomsten. Er staan workshops op het programma rond ‘good practices’ die van belang zijn bij de vakvernieuwing. Deze workshops sluiten aan bij de kernelementen van de nieuwe talencurricula, zoals digitale communicatie, de kracht van literatuur en andere creatieve vormen, interculturele competentie, taalbewustzijn en meertaligheid. Daarnaast kunnen deelnemers aanschuiven aan rondetafelgesprekken over belangrijke vraagstukken die spelen in ons onderwijs, de samenleving en bij de vakvernieuwing. Deze gesprekken moeten – ook – resulteren in aanbevelingen en adviezen maar ook hartenkreten aan de vernieuwingscommissies.
Natuurlijk is er ook weer een uitgebreide uitgeversmarkt waar deelnemers zich op de hoogte kunnen laten stellen van de allernieuwste lesmaterialen. In de pauzes is er volop tijd om te netwerken en bij te praten met collega’s. En uiteraard zullen ook passend vertier en een lichtvoetige noot niet ontbreken op deze congresdag.
Het programma
Amy Klipp
- Engels - hbo
Toetsing Engels spreekvaardigheid op de pabo
Anne Kerkhoff
- Alle talen - alle sectoren
Het ERK is veel méér dan een meetlat
Auke Abma & Margreet Vermeulen
- Alle talen – vmbo | havo | vwo | Lerarenopleiders
Hoe geef je vorm aan het curriculum Nederlands?
Catherine van Beuningen & Daniela Polišenská
- Alle talen – po | vmbo | havo | vwo | Lerarenopleiders
Laat alle talen tellen!
Ewout van der Knaap
- Duits | Engels | Frans | Spaans - vmbo | havo | vwo
Literatuur integreren in mvt-lessen
Gert Rijlaarsdam
- Nederlands - vmbo | havo | vwo | mbo
De essentie van het schoolvak Nederlands
Inge Elferink & Nadia Gerritsen
- Engels | Frans - vmbo | havo | vwo
Creatieve vormen van taal in de lessen Engels en Frans
Jeroen Steenbakkers & Joke Brasser
- Alle talen | Nederlands - vmbo | mbo | wo | Lerarenopleiders
Speelse toewijding: een pedagogisch-didactische benadering van schrijfstijlonderwijs
Johan Keijzer & Det van Gils
- Chinees | Duits | Engels | Frans | Italiaans | Spaans - alle sectoren
Doelgerichte didactiek voor gespreksvaardigheid
John de Jong
- Alle talen - alle sectoren
Vakvernieuwing? Dan ook examens mvt op de schop
Marieken Pronk & Clasine van Dorst
- Nederlands - vmbo | havo | vwo
Ontkaveling als kans: geïntegreerd werken bij Nederlands
Karen Wentzel & Joanne van der Boom
- Nederlands - vmbo | havo | vwo
De kleur van teksten. Handvatten voor kritisch en verdiepend lezen
Kristi Jauregi-Ondarra
- Duits | Engels | Frans | Spaans - alle sectoren
Engaging Languages in Intercultural Virtual Exchange
Yra van Dijk
- Nederlands - alle sectoren
Begrijpender lezen
Marja Rietveld & Lia Nijdam
- Frans - havo | vwo | hbo | wo | Lerarenopleiders
Vive la littérature: lezen in de Franse les
Babs Gezelle Meerburg
- Alle talen - alle sectoren | Lerarenopleiders
Talenbewust lesgeven. Aan de slag met talige diversiteit in het (basis)onderwijs
Nienke Smit
- Alle talen - alle sectoren
Which turn to take? Docent-leerling interactie in de MVT les
Sebastiaan Dönszelmann
- Alle talen - alle sectoren
Doeltaal-Leertaal (en waarom doeltaal voertaal onzin is…)
Sophie Brand & Janine Berns
- Duits | Engels | Frans | Italiaans - vmbo | havo | vwo | mbo
Fonetisch en fonologisch bewustzijn in het klaslokaal
Uwe Krause
- Alle talen - alle sectoren behalve po
Intercultureel Leren met de Atlas of European Values
Wim Gombert & Pieter Vredevoort
- Alle talen - havo | vwo
J’AIMe parler français
Daniela Fasoglio & Marjon Tammenga
- Alle talen - alle sectoren
Op weg naar een nieuw examenprogramma Moderne Vreemde Talen
Anna van Strien & Anke Herder
- Nederlands - alle sectoren
Op weg naar een nieuw examenprogramma Nederlands
Wordt nog bekend gemaakt
- Nederlands
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Nederlands
Wordt nog bekend gemaakt
- Engels
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Moderne Vreemde Talen (Engels)
Wordt nog bekend gemaakt
- Duits | Frans | Spaans
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Moderne Vreemde Talen (Duits, Frans en Spaans)
Aly Jellema & Katrin Herzberg & Tamir Herzberg
- Alle talen - alle sectoren
Een nieuwe bril voor onderweg. In dialoog over waarden bij onderwijsvernieuwing
Amy Klipp
- Engels - hbo
Beleid vrijstelling voor Engels spreekvaardigheid op de pabo
Nadia Gerritsen
- Alle talen - alle sectoren
Interculturele competentie en gamificatie
Blanca Cano González
- Spaans - alle sectoren
El sentido figurado. Poesía y música para comprender todas las lecturas
Christine Vidon
- Alle talen | Frans - alle sectoren behalve po | Lerarenopleiders
Taal leren op zijn Gronings
Claire Smulders
- Alle talen - alle sectoren behalve po | Lerarenopleiders
Critical incidents: een uitnodiging tot het ontwikkelen van interculturele competentie
Els Stronks
- Nederlands - vmbo | havo | vwo
Een PWS over schrijven
Liza van den Bosch & Noortje Hemmen
- Nederlands - vmbo | havo | vwo
Vernieuwing van het leesonderwijs op middelbare scholen
Gertia Klijnsma
- Frans - havo | vwo | TL(Mavo)-4
Enfants et Guerre, een projectje
Gijs Leenders
- Duits | Engels | Nederlands | - vmbo | havo | vwo | Lerarenopleiders
Vakoverstijgend grammaticaonderwijs: let’s CLAP!
Katja Zaich & Antoon Berentsen
- Alle talen - alle sectoren
Open de ramen
Esther Meijners & Inge Elferink
- Duits - mbo
Interculturele competenties binnen leeractiviteiten in het MBO: Übung macht den Meister!
Kristel Doreleijers
- Nederlands |vmbo | havo | vwo | Lerarenopleiders’
Het nieuwe dialect: hip of oubollig? Regionale taalvariatie in het schoolvak Nederlands
Margreet Cornelius & Kimber van Valkenburg
- Alle talen - alle sectoren
Luisteren en kijken naar fictie
Joke Brasser & Marie-José Klaver
- Nederlands - havo | vwo | hbo | Lerarenopleiders
Zwijgen is (g)een optie. Een 18e eeuwse #MeToo-zaak
Marleen Spierings
- Engels | Nederlands- po | vmbo | havo | vwo | mbo
Debatteren in het Museum
Marrit van de Guchte & Eline van Batenburg
- Alle talen -vmbo | havo | vwo | mbo | Lerarenopleiders
Doeltaal Digitaal
Michel Pijpers
- Nederlands - havo | vwo | Lerarenopleiders
Formatief werken bij Nederlands
Marcel Lemmens
- Engels | Nederlands- vmbo | havo | vwo
Hoe geef je (meer) betekenis aan Engels leren?
Natalie Schols & Anneke de Graaf
- Arabisch | Duits | Engels | Frans | Russisch | Spaans | Turks - vmbo | havo | vwo
Cito wil weten hoe de toetsing eruit moet zien
Tessa van de Warenburg
- Nederlands - vmbo | havo | vwo
Diep lezen met LitLab: de Staaltjes
Valerie Meessen & Saskia Schreuder
- Alle talen – havo | vwo | wo | Lerarenopleiders
Aandacht voor de V in het VWO
Marie-Louise Lubbers
- Duits | Engels | Frans | Spaans - vmbo | havo | vwo
Krachten bundelen – vakoverstijgend samenwerken
Wordt nog bekend gemaakt
- Nederlands
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Nederlands
Wordt nog bekend gemaakt
- Engels
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Moderne Vreemde Talen (Engels)
Wordt nog bekend gemaakt
- Duits | Frans | Spaans
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Moderne Vreemde Talen (Duits, Frans en Spaans)
Andrea Lutz & Monica Sienders
- Alle talen - alle sectoren
Common European Framework of refence for languages: Learning, teaching, assessment: Companion volume with new descriptors
Andrew Niemeijer
- Alle talen - vmbo | havo | vwo | mbo
Oorlog & Burgerschap in de Literatuurles
Antoinette Gerichhausen
- Alle talen - po | vmbo | Lerarenopleiders
Meer talen leren vanuit verschillende brontalen
Ed de Boer
- Duits | Engels | Frans | Italiaans - vmbo | havo | vwo | mbo
Geïntegreerd vaardighedenonderwijs, gericht op automatisering
Elly van den Akker-Helder
- Alle talen - alle sectoren behalve po & vmbo | Lerarenopleiders
Een beter antwoord formuleren op een open vraag
Kees van Eunen
- Duits | Frans - vmbo | mbo | hbo | Lerarenopleiders
Duits in de Beroepscontext: ERK in (V)MBO, toetsing en harde actie voor Duits
Fernanda Martino
- Alle talen - havo | vwo
De muziek van mijn stem
Françoise Lucas
- Alle talen - alle sectoren
Creativiteit in de taalles. Werkvormen met literatuur
Gemma Jissink & Peter-Arno Coppen
- Nederlands - havo | vwo
Betekenisvol grammaticaonderwijs met KERN Nederlands
Karijn Helsloot & Canan Gonencay
- Alle talen - mbo | vmbo | havo | vwo
Eindexamen kunnen doen in een ‘kleine’ moderne taal
Inge Elferink & Aly Jellema
- Alle talen - vmbo | havo | vwo | mbo
Taakgericht werken aan interculturele competenties, burgerschap en creatieve vormen van taal
Jeroen Clemens
- Nederlands - vmbo | havo | vwo | mbo | Lerarenopleiders
Digitale geletterdheid en Onlinelezen. Een uitdaging.
Joke van der Heide-Vos & Geert Broeren
- Alle talen - havo | vwo
Formatief handelen bij MVT
Erika Welgraven & Marieke Hermans
- Nederlands - havo | vwo | Lerarenopleiders
In lichterlaaie: een nieuwe aanpak voor het vak Nederlands
Kim van Koughnett
- Engels - mbo | Lerarenopleiders
What do changes in VO English mean for MBO?
Koos van ’t Hul
- Alle talen - vmbo | havo | vwo
Ontwerpdenken bij de vreemde talen
Kristina Goodnight & Irene de Kleyn
- Alle talen - alle sectoren
Alles is Drama! Theater ten bate van vreemdetalenondewijs en burgerschap
Lucas Westerbeek
- Alle talen - alle sectoren
Een frisse blik op onderwijs
Mili Gabrovsek Sanders
- Engels - vmbo | havo | vwo | mbo | Lerarenopleiders
Teaching English in a multilingual reality
Natalie Schols & Lyan Bekkers
- Nederlands - vmbo | havo | vwo
Vertel ons: hoe moeten de examens NL er uit zien
Peggy van Hoesel & Masja Mesie
- Duits | Engels | Frans | Spaans - vmbo | havo | vwo
Achterwaarts vooruit! – Werken aan samenhang binnen de taalleerlijnen
Rebeca Chávez
- Spaans- mbo | havo | vwo | mbo
Integración de la Competencia Comunicativa Intercultural
Catherine van Beuningen & Anna Kaal & Rick de Graaff & Sebastiaan Dönszelmann
- Alle talen - alle sectoren
Toekomst voor het Vreemdetalenonderwijs
Wordt nog bekend gemaakt
- Nederlands
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Nederlands
Wordt nog bekend gemaakt
- Engels
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Moderne Vreemde Talen (Engels)
Wordt nog bekend gemaakt
- Duits | Frans | Spaans
Feedbackbijeenkomst vakvernieuwing Moderne Vreemde Talen (Duits, Frans en Spaans)
Rondetafelgesprekken
Rondetafelgesprekken – Ronde A (11:45 – 12:45 uur)
Gespreksleider(s) | Titel | Beschrijving |
---|---|---|
Judith van Dijk & Danielle Diemel | A1: Studielasturen (vernieuwde) vakken | Bespreking van de (nieuwe) inhouden, elementen van de examenvakken in relatie tot de reeds vroeger vastgestelde studielasturen. Zijn deze nog in evenwicht? |
Karijn Helsloot | A2: Meer talen in het VO | In dit rondetafelgesprek laten we alle aspecten passeren die betrekking hebben op het verbreden van het aanbod aan (moderne) talen aan leerlingen in het VO. Op organisatorisch vlak betreft het de wetgeving, de bovenschoolse samenwerking, een afnemend lerarencohort uit te breiden met externen en niet-taaldocenten, het werken in teamverband, het samenvoegen van klassen, en de dekking van de kosten. Op inhoudelijk vlak betreft het de inventarisatie van de wensen, het gebruikmaken van online werkvormen, de effecten op de leerling van examen kunnen doen in de thuistaal of een taal naar keuze, en hoe een schoolvak TAAL in de onderbouw, waarin ‘alle’ talen aan bod komen, tot gerichte en gemotiveerde taalkeuzes leidt. |
Maaike Hajer & Marieken Pronk | A3: Naar een nieuwe werkgroep: taalgericht vakonderwijs | Taal is inherent deel van vakonderwijs, van aardrijkskunde en techniek tot Spaans. Taalgerichte vakdidactiek geeft leraren (in opleiding) gereedschap om hun vaktaal systematisch te ontwikkelen in lessen. Taal- en vakdocenten kunnen daarin samenwerken. Dat geldt ook m.n. voor opleiders, begeleiders en onderzoekers. Het Platform Taalgericht Vakonderwijs is sinds bijna twee decennia een multidisciplinaire ontmoetingsplek voor kennisontwikkeling. Om nog meer mensen te betrekken willen we de oprichting van een nieuwe werkgroep ‘Vaktaal en taalgerichte vakdidactiek’ (werktitel) bespreken. We schetsen de kern van taalgericht vakonderwijs en de doelstelling van deze werkgroep. We bespreken welke activiteiten we het best kunnen ontplooien. |
Arnoud Kuijpers | A4: YouTube-onderwijs?! | Educatieve video’s op YouTube zijn inmiddels niet meer weg te denken uit het onderwijs. Maar in hoeverre zijn deze filmpjes vervangend voor een docent? En hoe worden de educatieve filmpjes in de toekomst in het onderwijs ingezet? Graag ga ik in gesprek met docenten. |
Rondetafelgesprekken – Ronde B (13:45 – 14:45 uur)
Gespreksleider(s) | Titel | Beschrijving |
---|---|---|
Auke Abma | B1: Wat moeten we leerlingen leren met het lezen van literatuur (en waarom)? | Om uiteenlopende redenen vindt vrijwel iedereen het belangrijk dat jongeren literatuur lezen terwijl leerlingen zelf er steeds minder trek in lijken te hebben. Dat zorgt ervoor dat docenten voor een moeilijke taak worden gesteld: hoe motiveer je leerlingen en hoe ‘verkoop’je het leerdoel van het lezen van literatuur? Zet je in op het verbeteren van de leesvaardigheid, op culturele bagage, op vorming van de persoonlijkheid of burgerschap of een combinatie van dat alles? En kun je deze algemene doelen eigenlijk vertalen naar specifieke leerdoelen die je aan specifieke romans of gedichten kunt verbinden? Problematisch is bovendien dat veel didactisch onderzoek inzet op dialogisch lezen waarbij leerlingen ook zichzelf ter discussie stellen, terwijl Theo Witte deze manier van lezen inschaalt op niveau 3, het streefniveau van havo 5. Het onderzoekend lezen van litlab vereist zelfs een nog hoger leesniveau. Wat moet je daarmee als docent? |
Cor Ottens | B2: (Oud)leerlingen over het ideale taalonderwijs | Onder leiding van een gespreksleider gaan leerlingen met elkaar in gesprek over taalonderwijs (Nederlands, Engels, Duits, Frans, Spaans, Italiaans, Turks, Chinees, Arabisch en misschien ook nog Fries, Limburgs etc). Ze praten vooral met elkaar en bespreken de schoonheid van taal, of ze er op de goede manier les in krijgen (of hebben gekregen) en waarom het voor hun toekomstige carrière belangrijk is. De leraren luisteren vooral, maar kunnen ook reageren. De opbrengst van het gesprek kan meegenomen worden door de twee vakvernieuwingscommissies (NL en MVT) die zich met taalonderwijs bezig houden. |
Erwin Mantingh | B3: Vakvernieuwing | Geen beschrijving beschikbaar. |
Carla Sánchez Kist | B4: De toekomst van het vak Spaans. | De vakvernieuwing van het vak Spaans is van fundamenteel belang. Daarom nodigen wij docenten Spaans van basisschool tot universiteit uit om deel te nemen aan deze ronde tafel sessie. Vooraf worden de thema’s en stellingen toegestuurd en daarin zijn vragen en onderwerpen van deelnemers verwerkt. En vista de que la renovación del currículo educativo es de fundamental importancia, invitamos a los profesores de español de todos los niveles a participar en esta mesa redonda. Los temas a tratar se enviarán con antelación y se incluirán los temas y preguntas aportadas por los participantes. Ayúdanos a darle cuerpo a la enseñanza del futuro. |
Rondetafelgesprekken – Ronde C (15:00 – 16:00 uur)
Gespreksleider(s) | Titel | Beschrijving |
---|---|---|
Margriet Leest & Andrew Dijkhoff | C1: Eindtermen en examenprogramma’s van Nederland voor Caribisch Nederland | Eindtermen en examenprogramma’s worden in Nederland opgesteld en vastgesteld. Deze gelden ook voor Caribisch Nederland, lees Bonaire. Wat betekent dit voor deze leerlingen, voor hun identiteitsvorming en hun onderwijscarriere, zowel op eigen eiland als bij vervolgstudie in Nederland. Hoe kijken zij er tegenaan en hoe gaan docenten in Nederland hiermee om? Hoe vanzelfsprekend is het dat we in beide delen van het koninkrijk dezelfde eindtermen en examenprogramma’s hanteren? Wat zou hieraan gedaan kunnen worden? |
Saskia Versloot & Marlies Hustinx | C2: Jonge docenten en taalgericht vakonderwijs | Taalgerichte vakdidactiek geeft docenten gereedschap om vaktaalontwikkeling systematisch te integreren. Wat ervaren afgestudeerde docenten? Signaleren zij taalbehoeften? Voelen zij zich bekwaam hier didactisch op in te spelen? Zijn zij op de hoogte van taalgerichte vakdidactiek? In deze ronde tafelsessie vertelt een pas afgestudeerde docente Economie wat zij ervaart. Zij begeleidt een gesprek over de vraag hoe aankomende docenten zo goed mogelijk voorbereid kunnen worden op de taalgerichte didactiek van hun vak: een van de ambities van het Platform Taalgericht Vakonderwijs die het initiatief hebben genomen voor de oprichting van een nieuwe werkgroep binnen LT: ‘Vaktaal en taalgerichte vakdidactiek’. |
Amy Klipp | C3: Uitwisselen van good practices t.b.v. toets Engels spreekvaardigheid | De toets spreek- en gespreksvaardigheid Engels (B2 van het ERK) is enkele jaren geleden ingevoerd op de pabo. Het doel van deze gesprekken is om materiaal die ontwikkeld zijn t.b.v. het voorbereiden op deze toets, met elkaar uit te wisselen. |
Marloes Schrijvers | C4: Focus op lezen: fictie lezen stimuleren in de tweedegraadsopleiding Nederlands | Bij de tweedegraadslerarenopleiding Nederlands aan de Hogeschool Rotterdam blijkt regelmatig dat studenten moeite hebben met het lezen van geselecteerde literaire werken binnen de leerlijn Fictie. In het project ‘Focus op lezen’ onderzoek ik hoe dit komt en wat we kunnen doen om leraren Nederlands in opleiding te stimuleren om meer fictie te lezen. Doel van het rondetafelgesprek is ervaringen uitwisselen over leesbevordering in de lerarenopleiding. Gerelateerd aan de vakvernieuwing in het VO zullen we o.a. aandacht hebben voor de Kennisbasis Nederlands. Stimuleren de minimale vereisten daarin een didactiek met ruimte voor leesbevordering, of zijn lerarenopleidingen Nederlands ook aan vakvernieuwing toe? |